Partija rada nastaje u trenucima izbijanja rata i raspada SFRJ. Partiju u Beogradu 28. marta 1992. godine osniva grupa radikalnih levičara okupljenih oko Vladimira Dapčevića (1917-2001), istaknutog revolucionara koji je posle dugogodišnje robije nastavio politički rad.
Partija rada smatra da je po idejama koje zastupa naslednica Komunističke partije Jugoslavije, koja je vodila borbu protiv fašizma i izvela socijalističku revoluciju. Istovremeno, Partija rada nastoji da kroz konkretnu delatnost i u konkretnim istorijskim uslovima nalazi odgovore na pitanja savremenog sveta. Okolnosti za delovanje Partije rada bile su izrazito nepovoljne zbog sveopšte propagande o propasti komunizma, zbog kompromitacije komunističke ideje u samoj Titovoj Jugoslaviji i zbog potpune dominacije i divljanja nacionalizma i fašizma na prostorima raspadnute Jugoslavije. U uslovima u kojima je nastala, Partija rada je za cilj postavila borbu za slamanje nacionalizma i uspostavljanje mira među jugoslovenskim narodima. Težište borbe bilo je usmereno protiv velikosrpskog nacionalizma, kao najagresivnijeg i najjačeg.
Kulminacija procesa restauracije kapitalizma u jugoslovenskim zemljama, kroz masovnu privatizaciju kao legalizovanu pljačku društvenog bogatstva, dovodi do povećanja nejednakosti i do sve goreg socijalnog statusa narodnih masa, a radničke klase pogotovo. Pored toga, režimi na ovim prostorima postali su, kroz različite aranžmane s NATO, deo poslušničkog aparata imperijalista koji su pokretanjem tzv. globalnog rata protiv terorizma ušli u Treći svetski rat protiv naroda čitavog sveta. U ovim okolnostima, Partija rada nastoji da delovanjem među radništvom i omladinom razvije svest o potrebi organizovane borbe za očuvanje ostataka socijalnih tekovina kao i stvaranja osnove za revolucionarnu promenu uspostavljenih društvenih odnosa, za šta je preduslov rad na jačanju fronta otpora imperijalizmu.
Partija rada na ostvarivanju ovih ciljeva sarađuje sa progresivnim snagama u zemlji i regionu, pružajući istovremeno podršku pravednoj borbi naroda širom sveta. Partija rada je članica Balkanske konferencije komunističkih i radničkih partija i organizacije i Internacionalne konferencije marksističkolenjinističkih partija i organizacija.
Vršeći analizu svog razvoja, Partija rada je ocenila da je njen uticaj na mase i politička zbivanja još uvek nedovoljan. Ali temelji koji su postavljeni stvaraju mogućnost za razvoj jedne snažne partije koja će se boriti za interese eksploatisanih i obespravljenih, i koja će, zajedno sa ostalim revolucionarnim snagama na Balkanu, dati svoj doprinos suprotstavljanju globalnom sistemu imperijalizma.